Inkopen met LCA en MKI
Hoe koopt u als overheid circulair in? Hoe vergelijkt u diverse producten als het gaat om circulariteit en maakt u een objectieve afweging? De Levenscyclusanalyse (LCA) en Milieukostenindicator (MKI) helpen u hierbij.
Hieronder wordt uitgelegd wat LCA en MKI zijn en vindt u de benodigde basisinformatie.
LCA en MKI
De levenscyclusanalyse (LCA) is een internationaal erkende en toegepaste methodiek. Hierbij wordt de milieu-impact van een product of project in kaart gebracht over de hele levenscyclus. Men kijkt daarbij naar toxiciteiten, CO2, uitputting van grondstoffen, enzovoort. De Europese Norm EN15804 bepaalt hoe LCA’s (en bijbehorende EPD’s) in de bouwsector moeten worden opgesteld.
Bij de milieukostenindicator (MKI) zijn de verschillende milieu-impacten doorgerekend naar één eenheid, namelijk de euro. Hierdoor kunnen de resultaten van verschillende LCA’s eenvoudig met elkaar vergeleken worden.
Uitputting & impact
Zuinig omgaan met grondstoffen en hergebruik zijn altijd belangrijk. Maar het maakt uit of het daarbij gaat om een grondstof waarvan nog veel is (zoals zand) of om bronnen die uitgeput raken (zoals goud, molybdeen, zink en renium).
Hetzelfde geldt voor vervuiling. Het voorkomen daarvan is altijd belangrijk. Maar de impact is vele malen groter als er bijvoorbeeld toxische stoffen vrijkomen. In de LCA worden deze aspecten meegewogen.
ALLE levensfasen
Bij de LCA kijkt men naar ALLE fasen van de levenscyclus: productiefase, bouw/installatiefase, gebruiksfase, sloop- en verwerkingsfase en recycling. Men noemt dit: van cradle to grave. Zo ontstaat een volledig beeld van de impact van het product op het milieu en de mate van circulariteit gedurende de hele levenscyclus.
Elke fase is onderverdeeld in verschillende onderdelen, die elk een eigen code ofwel module hebben (zie afbeelding hiernaast).
Environmental Product Declaration (EPD)
Een LCA is een berekening tot in detail. Onder andere de exacte hoeveelheden van de materialen waaruit het product bestaat zijn er in terug te vinden. De berekening is complex en bevat informatie die een leverancier liever niet openbaar maakt.
Om die reden werkt men met een samenvatting van de Environmental Product Declaration (EPD). Dit is een uittreksel van de resultaten van de LCA. Dit document is overzichtelijk, geeft de inkoper de noodzakelijke informatie en bevat geen bedrijfsgevoelige gegevens.
Verificatie
Voor het berekenen van de MKI maakt men gebruik van speciale software-programma’s. De producent of leverancier van bijvoorbeeld een armatuur kan met behulp van dergelijke software de benodigde gegevens invullen, daarbij gebruik makend van de Nationale Milieudatabase.
Verificatie gebeurt door een externe LCA-deskundige, volgens een vastgesteld toetsingsprotocol. Op de website van de milieudatabase staat een lijst met erkende toetsers. Zo worden de objectiviteit en kwaliteit gewaarborgd.
DuboCalc
DuboCalc is een softwaretool, ontwikkeld door Rijkswaterstaat. Ook hierbij werkt men met LCA en MKI. Er zijn dus veel overeenkomsten. Het belangrijkste verschil is dat DuboCalc gebruikt wordt bij grote, integrale projecten. Daarbij wordt vooral gekeken naar: 1) grondverzet 2) aanleg 3) kunstwerken.
Openbare verlichting wordt er (nog) niet expliciet in meegenomen, omdat dit in een groot, integraal project meestal relatief weinig impact heeft. Voor het circulair inkopen van openbare verlichting is DuboCalc daarom geen geschikt instrument.
